سێ تەمەن بەش دەکا...

حەکیم کاکەوەیس

هەندێ شت، لە سنووری عەقڵی مرۆڤدا مەحاڵن. من هەندێ جار داوای ئەو مەحاڵانە لە خوا دەکەم: خوا، بە لای کەمەوە سێ تەمەنمان لەم دنیایەدا، لە سفرەوە پێ بدات. لە یەکێکیاندا جوولەکە بین و لەوی تریاندا مەسیحی بین و لە سێیەمیاندا موسوڵمان بین. ئەگەر خوا ئەوەمان لەگەڵدا بکا، من ئاوها بەشەرەکان دەبینم: ئەوەی ئێستا لە سەر ئیسلام دەکوژێ و دەبڕێ و ناشارێتەوە... لە سەر جوولەکایەتیش لە تەمەنە جوولەکایەتییەکەی خۆیدا، هەمان شت دەکات: کڵاوێکی بچکۆلە لە سەر دەنێ و دوو بسکی شۆڕ بەردەداتەوە و بەرانبەر دیواری لێخۆشبوون، بە تەوراتەوە خۆ دەهەژێنێ... بەرەو پێش و بەرەو پاش! لە سەر ئەستێرەی شەشپەڕ دەکوژێ و دەبڕێ! هەر وەها لە تەمەنە مەسیحیایەتییەکەشیدا، لە سەر عیسا، کە بە کوڕی خوای دەزانێ هەمان شت دەکا! ئەگەر ئیسلامەتییەکەی بە مەلایەتی تێپەڕێنێ و فەتوای سەرپەڕاندن بدا، جوولەکایەتییەکەشی بە حاخامەتی و مەسیحیەتەکەی بە قەشایەتی دەگوزەرێنێ. خۆ ئەگەر ژیانی چوارەمیش وەک زەردەشتی بگوزەرێنێ، دەبێ بە موغ. سەیر لەوەدا دەبێ لە هەر سێ چوار ژیانەکەیدا بەڵگەی گردەبڕ و ئاسمانی بە دەستەوە دەبێ و بە هەمان توندوتیژییەوە هێرش دەبا و بەرگری دەکا و کەسیش لە ترسی تەکفیرکردن ناوێرێ بڵێ لەل!. کەواتە لە سەر هەر ئاینێک بیت، هەر بە ناوی خواوە قسە دەکەیت و خوداش لە هەموو بارەکاندا یەک خودایە.

خودا بۆچی مەودای ئەم پاشاگەردانییەی داوە؟ خۆی مەبەستێتی یا ڕەوتی ژیانی بەو شێوەیە داڕشتوە؟ من پێم وایە خوا هەموو پێداویستییەکانی ژیانی بۆ بەشەر و غەیری بەشەر لە سەر زەوی دابین کردووە و زەویشی لەو کەونەدا وەک دەنکەنۆک ڕەها کردووە... ئیتر بەشەریشی وەک زەوی بەرەڵای سەر دەنکەنۆکەکە کردووە: بڕۆ چی دەکەی بیکە! چاک بکەی بۆ خۆت چاکە و خراپ بکەیت بۆ خۆت خراپە! چاک و خراپ ڕێژەییە بەڵام کاری هەرە خراپ ئەوەیە ئەو مەرجانە بشێوێنیت کە خوا بۆ ژیان دابینی کردووە.

منیش، ئێستا بۆ ئیسلام چۆنم، بۆ جوولەکایەتی و مەسیحیایەتیش، لەو دوو ژیانەی تردا هەر وا دەبووم! خوا لەوە گەورەترە بە نوێژێک و تۆبەیەکی کاڵفامێک بخەڵەتێ!! خوا لەوە گەورەترە لە سەر چاوبڕکێیەک سزای تۆ بدا و دەستخۆشی لە خەلیفەیەک بکا، بە هەزاران جارییەی هەبێ و هەندێکیان بۆی بابدەن و هەندێکیان شەرابی بۆ تێ بکەن.

لەم سەردەمەدا، ئاین بۆ ئەوە بەکار دێنن مرۆڤی ناهەمواری زاڵمی پێ ڕتووش بکەن و مرۆڤی چاکیش، لە سەر هەر باوەڕێک بێ، هەر چاکە و ڕتووشی مەلا و حاخام و قەشەی نەگەرەک!! ئەی خۆ چاکیش ڕێژەییە! ئیتر لەوەیاندا هەق و ناگەق دێنە زمان... ئەدی هەقیش ڕێژەیی نییە؟! با... باشتر وایە لە سەری نەڕۆم نەوەک لە ژیانی جوولەکایەتیمدا بکەومە چاڵێکەوە و ئەو شێرانەی داودیان نەخوارد، من بخۆن... خوایە بمبەخشە، هەر خۆت لە سەر هەقیت! ئەمسەر و ئەوسەری فەلسەفە و دین یەک شتم فێر دەکەن: من لە تاو حۆرییەکانت ناتپەرستم! یەکێ هەیە حۆری من بێ! بە تەماحی بەهەشتیش ناتپەرستم چونکە بەهەشتی من گوندەکەمە و وا تیایدا دەژیم! لە دۆزەخەکەشت ناترسم چونکە دوو جار دۆزەخی بەعسم دیوە و نابەعسییەکانیش ئاگری دۆزەخیان لێ خستبووینە کار! ئەنفالدیتە چۆن لە دۆزەخ دەترسێ؟ دەتپەرستم خوایە، چونکە تێتناگەم! وای لەو کەسەی بە جۆرێ باسی خوا دەکا وەک ئەوەی نان و پیازی لەگەڵدا خواردبێ و بیر لەوە نەکاتەوە حیکمەتی خوا لە پیازەکەشدا هەیە!