سیماء المزوغي

ئەی ئەعرابەکان بگەڕێنەوە بۆ ڕەشماڵ و حوشترەکانتان:  ئێرە توونسە.

سیما مزوغي (سيمـــاء المزوغي)

پێشەکییەکی کورت بۆ ئەم گوتارەی سیما مزوغی:

مەلیکە مەزانی مەغریبیی بە ڕەگەز ئەمازیغی و بە زمان عارەبی دەڵێ: " ئەگەر تێکۆشەرێکی ڕاستەقینەی ئەمازیغ یا کورد یا فیرعەونی یا نوبیایی یا... یا... بیت، دەبێ بە ناچاری تێکۆشەرێکی ڕادیکاڵ بیت یا تێکۆشەر نەبیت! بە هەڵوێستی ڕادیکاڵانەی ڕەتکردنەوەی گردەبڕ نەبێ، ناتوانی ڕەگوڕیشەی زۆرداری و ڕەگەزپەرستی لە دڵی دوژمنەکەت دەربێنیت!"

"سیما مزوغی"ش لە سەدا سەد پێڕەوی لەو قسەیەی مەلیکە مەزان کردووە و ڕاشکاوانە قسەی خۆی کردووە. بەڵام ئێمەی کورد هەرگیز، یا بە دەگمەن نەبێ، نەمانتوانیوە ئاوها ڕاشکاوانە قسەی خۆمان بکەین و بە داگیرکەر بڵیین بۆ دەرەوە! نەک هەر ئەوە، جەختیشمان لە سەر برایەتی کردۆتەوە و داگیرکەرمان لە وڵاتی خۆماندا بە خاوەنماڵ زانیوە و یەک وشەی ئاوها بەس بووە بۆ ئەوەی ببین بە شۆڤیەنی و ڕەگەزپەرست و کوڕی هیتلەر! ئەگەر ئەمازیغییەکان ئاوها بەردەوام بن و ئێمەش ڕێی بچکۆلەیی خۆمان بەرنەدەین، بە دڵنیاییەوە ئەوانیش ئاڵای سەربەخۆیی دەشەکێننەوە و ئێمەش لە سەر ئەوەی مریشک و هێلکە کامیان خەلقەندەی یەکەمە، یەکتر دەکوژین... سەیر لەوەدایە ئێستا کەسانێک کاروباری کۆنگرەی نەتەوەیی هەڵدەسووڕێنن... نا... با باسی نەکەم!

فەرموون بزانن ئەم کچە توونسییە چ دەڵێ:

ئەوانە خەڵکی سعوودییە و قەتەر و هەندێ شوێنی ئەو ناوەن... لە بیابانێکی وشکدا دەژیان... خەڵکێکی پێخاوس و ڕووت بوون و کچیان زندەبەچاڵ دەکرد و لەکاتی قاتوقڕیدا منداڵی خۆیانیان دەکوشت و پیاوەکانیان، تەنانەت (باوەژن)ەکانیشیان بە میرات بۆ دەمانەوە و ئەگەر پیاو سەفەری بکردایە، ژنەکانی بە دارێکەوە دەبەستنەوە تا لە سەفەرەکەی دەگەڕایەوە. پەرشوبڵاو و لێکدابڕاو بوون و هێرشیان دەکردە سەر یەکتر.. بۆ ئەمانەت و تەنانەت شەرەفیشیان جێی باوەڕ نەبوون.. بەهێزیان بێهێزیانی دەڕووتاندەوە.. لە سەر بەچکە حوشترێک جەنگیان ڕادەگەیاند و ئەو جەنگە نەوە لە دوای نەوە بەردەوام دەبوو..

تەرمی دوژمنی خۆیانیان دەشێواند و سەریانیان لە دەروازەی شارەکانیاندا هەڵدەواسی.. جلوبەرگی پیس و خراپیان دەپۆشی.. لە سەر خۆڵ دادەنیشتن و دەیانکردە پێخەف و تێی دەڕیان و عەورتیشیان پێ خاوێن دەکردەوە...
نە دەیانتوانی بخوێننەوە نە بنووسنەوە و بە زارەکی ئەو شیعرانەیان دەگواستەوە کە دەیانبیستن.. سووکایەتییان بە شاعیرانیان دەکرد و خوێنیان حەڵاڵ دەکردن و ئەوینیان حەرام کردبوو و وەک تاوان و گوناح لێیان دەڕوانی.

پیاویان، گەورەپیاوانی قەومی خۆی بانگ دەکرد تا سواری ژنەکانیان بن و منداڵی وایان ببێ ئەو خەسڵەتی جوانی و گەورەییەی ئەو پیاوانەی تێدا بن..
ڕێگر و تاڵانکەر و جەردە بوون.. کاریان پێ سووکایەتی و بچووکی بوو بۆیە کاری وەرزێری و ئاسنگەری و چنینیان دەخستە سەر کۆیلە و جارییەکان..

موحەممەدی کوڕی عەبدوڵڵا (دروودی خوای لێ بێ) هات بۆیان و ئەوەندە نەزان بوون، تەنانەت مووکەندنی بن هەنگڵیشی فێر کردن..

 دوای ئەو قسانە، هێشتا پێتان سەیرە پیاو کچی خۆی خەتەنە بکا و برادەرەکەی خۆی بێنێ تا ژنەکەی شیری خۆی بداتێ، دوای ئەوەی خۆی بە نێوان ڕانی کچە بچووکەکەی بەتاڵ دەکاتەوە؟

هەرگیز قارەمانیان لێ نەکەوتۆتەوە و ئیبن خەلدوون خەڵکی توونس بووە و ئیبن جەززار خەڵکی قەیرەوان بووە و فارابی خەڵکی ئەودیوی وڵاتی دوو ڕووبار بووە و ڕازی و ئیبن موقەففەع خەڵکی وڵاتی فارس بوونە و سیبویە خەڵکی بەسرە بووە ئیبن سینا خەڵکی بوخارا بووە و غەزالی خەڵکی نیسابوور بووە و نەوویش سووری بووە..
ڕەنگە ئەدیب و شاعیری گەورەیان بووبێ بەڵام ئەو ئەعرابانە بە زندیق و خوانەناسی و هاوجنسبازی تۆمەتباریان دەکردن.. ئەگەر خاکە وشکەکەیان ڕیزپەڕێکی لێ هەڵکەوتایە، بە تۆمەتی کافربوون دیەناکوشت.. ئەوە حاڵیان بوو ئەگەر باسی ئافرەتت لەگەڵیاندا کردبان دەیانگوت: جاریە و خەتەنە و مەمکپێدانی گەورە و نێوان ڕانی منداڵ و کچێنی و پەردە و سێ ژن و چوار ژن و ئەوەندەی دەستت دەیگاتێ... و ئایە دەکرێ پێش بالغبوون لەگەڵیدا بخەوی؟

ئەوجا دەڵێن ئەوە کاری شەیتانە و لێشی دوور ناکەونەوە.. خۆشترین بارودۆخیان لێکترازان و زوڵمە؟

جنس لە قسەیاندا و لە هۆشیاندا و لە هۆشی نائاگاییاندا. لە قوتابخانە و جلوبەرگ و تەلەفۆن و کۆپیوتەریاندا.. زینا لەگەڵ دۆستەکانیاندا دەکەن و ئەوجا بەردبارانیان دەکەن..
بەوەش دەستبەردار نابن و جنس تێکەڵی ڕیشیان و فکریان دەکەن و هەوڵ دەدەن لە ڕێی فەتوای شێخە جنسبازەکانیانەوە بشینێرنە دەرەوە..

کاتێ ئەوان لە دۆڵی جنۆکان داستانەکانیان دادەڕشت، باوباپیری ئێمە لە کۆشکدا دەژیان و وشەرابیان لە پەرداخی زیو و زێڕدا دەخواردەوە و پەرستگە و شانۆیان دروست دەکرد و تیایاندا بۆ سەرگەرمکردن و گۆڕینەوەی زانیاری و گەمە و پێشبڕکێ و دەمەتەقێی فکری گرد دەبوونەوە.. کتێبخانەیان پێش چێشتخانە دروست دەکرد... ڕۆما کە بەهێزترین ئیمپراتۆر بوو دەیترساندن و بەخیلییان بە پێشکەوتنی قرتاجیەکان و کراوەییان دەبرد..

ئەگەر یەک زەریا وشە بنووسم باسی باوباپیرانم تەواو نابێ..

ئەی ئەعرابەکان بگەڕێنەوە بۆ ڕەشماڵ و حوشترەکانتان چەنتان دەوێ و حەزتان لێ بوو سواری جاریەکانتان و لووسکەکانتان بن و لە خاک و خۆر و دەریای ئێمە دوور بکەونەوە و نیشتیمانمان لەوە پاکترە خەڵکی وەک ئێوە پیسی بکەن.