خۆشویستنی نیشتیمان... بە مەرج

                                   مەسعوود محەمەد

ئەو بەها ڕەهایانەی کە لە وردەکاری و شتەکانی دەرەوەی مرۆڤ ڕەنگ دەدەنەوە، ڕووبەرێکی فرەوان و گرنگ لە هەست و سۆزیدا داگیر دەکەن و بە هۆی ڕەگی قووڵ و بە هێزیانەوە، پێکەوە کاریگەریی ترسناکیان لە سەر سۆز و ئاگایی دەبێ. ئەوەی جێی سەرنجە ژیان لەگەڵ "بیرۆکە"یەکی بیر، لە کاتی ڕەگداکوتانیدا، لێی دەوەشێتەوە ڕەهاکانی تر پەنهان بکا و ڕەنگە ترسناکترین ڕەهاکان کە سۆز دەبزوێنێ، لە زۆربەی شوێنەکانی جیهانی سێیەم [بە تایبەتی] ئەو سێکوچکەیە بێ کە لە باوەڕی ئاینی و ئایدۆلۆژیا و سۆزی نیشتیمانپەروەری (بە هەردوو لقەکەیەوە: شانازی نەتەوەیی و نیشتیمانپەروەری) پێک دێ و ڕەنگە هەر یەکە لەوانەش تێکەڵی ئەوی تریان بێ، وەک لە بزووتنەوەی دینیدا ڕوودەدا و دەبێتە سیاسەت بەڵام پێناسە و ئامانجە دینییەکانی لەگەڵ هەموو بیرۆکەیەکی دژدا بە نەیاری دەمێنێ جا بیرۆکەکە باوەڕێکی دنیایی بێ یا لە دینێکی تری جیاوازەوە بێ کە چارەسەری جیاوازی بۆ بوونی خراپە پێ بێ. ئەو ئایدۆلۆژیانەی بیرۆکەی ڕەهای وەک [قەومایەتی] و ئابووری تێکەڵ دەکەن، پێکهاتەیەکی بێ وێنەی وا بەدەست دێنن کە پێکەوەژیان لەگەڵ دیموکراسی یا کۆمۆنیزمدا مەحاڵ دەکا چونکە [قەومایەتی] دەکەنە نیشانەی جیاکەرەوە بۆ تێکەڵنەبوون لەگەڵ غەیری خۆیدا... بەڵام ئێمە بە هۆی دەستنیشانکردنی ئامانجی ئەم ئەنجامگیری و لەکورتدان و نەبوونی مەرجی ڕاستدەرچوون و تەندروستی لە خۆشویستنی نیشتیماندا ئەوەندەمان مەودا بۆ فرەوانبوونەوە نییە ئەو حاڵەت و شێواز و سێکوچکە ناوبراوە لەخۆ بگرێ، چونکە کۆمۆنیزم بۆ خۆی، لەگەڵ غەیرەدا تێکەڵ نابێ مەگەر لە پەراوێزی سۆسیالیزم یا چوونە بەرەیەکەوە کە بە هۆی پێداویستییەکی کاتییەوە کە لە ڕێی هەوڵی بەدەستهێنانی دەسەڵاتەوە، خۆی هەڵیبژێرێ... بارودۆخی گۆڕاو، پێداویستی نوێ بەرهەم دێنێ بەڵام جیاوازی دوو باوەڕ کە هیچ شتێ کۆیان ناکاتەوە، وەلا نانێ.

ئافاتی بیری گردەبڕی کۆتایی ئەوەیە هەر لە سەرەتاوە، لە سەر باوەڕی ڕەهای بە ڕاستگەڕانی بۆچوونەکان هەڵچندرابێ، ئەوەش ئەو ئەنجامەی دەبێ کە بە ڕەهایی بە سەر هەموو بیر و بۆچوونێکی ناتەبادا باز بدا و ئیدی پێکەوەژیان لە نێوان باوەڕە ڕەها جیاوازەکاندا، لە کاتی هەوڵی گەیشتن بە دەسەڵاتدا، پڕ دەبێ لە دوودڵی و شڵەژان و گۆڕینەوەی گومان و تۆمەت. ئەگەر یەکێکیان دەسەڵاتی بەدەست هێنا، بۆچوونی نەیارەکانی لە بنەڕەتەوە پەک دەخا و ئەگەر پێویستیش بکا، لەناوبردنی تەواوی لەگەڵدا دێ. خۆبەزلزان چەند هەوڵ بدا بیانوو بۆ فەتوای هەمەسەرچاوە، بۆ لەناوبردنی نەیاری فکری بێنێتەوە، جگە لە ڕۆچوون بەو گومڕاییانەدا کە بۆ تێرکردنی ئارەزووی دڕندانە پێویستن، تا چڕنۆک و کەڵبە بخاتە کار و چارەسەری کێشە لە دەروازە فرەوانەکەیەوە و بە کاریگەرترین چەک کێشەکان چارەسەر بکا، هیچی تری لێ پەیدا نابێ.

ئەگەرچی کێشەکە وەک هەر کێشەیەکی تری کۆمەڵایەتی لە پەرەسەندن و گۆڕانکاریشدا بێ، دەبینین کۆنترینیان لە ڕووی مێژووییەوە ئەو ناکۆکییە ئاینیانەیە کە بە غەیبەوە وابەستەیە و وردەکاری ئەو ململانێیانەش لە کتێبی مێژوو و گێڕانەوە، بە وردەکاری و شێوازەوە پارێزراوون...

بەهەرحاڵ، عارەبی موسوڵمانی خاوەنماڵ لە ڕادەربڕین لەوەی کە دەبێ لە نێوان ئەو دوو بەشەی مەسەلەکەدا، لە لایەکەوە لە ڕووی دینییەوە چ بکرێ و لە لایەکی ترەوە لە ڕووی نیشتیمانپەروەرییەوە چۆن بکرێ، باشتر دەزانن چونکە شارەزاتر و ئاگادارترن و لەو لایەنەوە، جگە لە دوعای چاکە بۆ هەڵبژاردنی ڕاستترین و سەلامەتترین ڕێگای دوور لە هەڵچوون و ڕازیبوون بە مومکین و لەبەر ڕووناکایی یەقینی حەق کە چاوی ساغ و بۆچوونی پێگەیشتوو لێی بە هەڵەدا ناچن (هەمووان بچنە ئاشتییەوە) هیچم نییە بیڵێم، بە مەرجێ تەم بارچاو نەگرێ و ڕۆح مەیلی زاڵبوونی نەبێ...

خۆشویستنی نیشتیمان لای سەرجەمی هاوڵاتیان لە سەر یەک سکەی بەرژەوەندیی هاوبەشە و لێی دەوەشێتەوە میقدارێکی زۆر لە توندڕەوی و توندوتیژیی ڕوو لە فەتارەت پەک بخا بە مەرجێ لە بەر تیشکی سروشت و ئەو پێداویستییانەدا ڕەچاو بکرێ کە لێی کەوتۆتەوە نەک لەو لێکدانەوە و شیکردنەوانەی بە دڵی خوازیارانی کاولکاری و ملنەدان و مەسەلە زەبەلاحەکانن چونکە نیشتیمانپەروەری و خۆشویستنی نیشتیمان بانگی خۆشی و پەیامی ئەمان و مژدەی برایەتی و ئاشتەواییە و هەر بە سۆزی دایکایەتی دەچێ کە شیر و سۆز بە تەوژم هەڵدەڕێژێ و "سلام هي حتی مطلع الفجر – هەتا خۆرهەڵات هەر ئارامییە".

العراق ١/٧ و  ٨/٧/١٩٩٥

حەکیم کاکەوەیس لە عارەبییەوە کردوویەتی بە کوردی.